آتش نشانی و اطفاء حريق

آتش خدمت بزرگي به بشر كرده است، تهيه غذا، پوشاك، ايجاد وسایل ساختمانی، حمل و نقل، ضدعفونی كردن اشياء و كشتن ميكروب ها و اكثر مصنوعات بشری مديون پيدايش آتش هستند. ولي بايد متذكر شد برای استفاده مفيد از آتش بايد آن را مهار كرد. زيرا همان قدر كه می تواند خادم بشر باشد، اگر مهار نشود بزرگترين وسيله مخرب و نابودي است. درست است كه بشر از هزاران سال قبل به وجود آتش پي برده بود و از آن استفاده می كرد ولی تا سيصد سال قبل نمی دانست چه عللی باعث می شود كه آتش تهيه شود و جسم بسوزد و نتيجه احتراق چيست.

در این تحقیق از وبسایت دانشفا ، به موضوع آتش نشانی و اطفا حریق پرداخته میشود:

آتش نتيجه يك واكنش شيميايی است كه معمولاً ميان اكسيژن اتمسفر و يك نوع سوخت اتفاق می افتد؛ البته تنها احاطه يك ماده سوختنی به وسيله اكسيژن، سبب آتش گرفتن آن نمی شود. بلكه برای اين كه واكنش احتراق اتفاق بيفتد بايد ماده سوختنی به حدی گرم شود كه به دمای احتراق خود برسد. با گرفتن و قطع نمودن يك يا دو ضلع مثلث حريق آتش از بين می رود. در حريق های كوچك با خيس و نم دار كردن حوله و يا پتو ضلع اكسيژن مثلث را به روش خفه كردن قطع می نماييم.

در حريق های جامد درون سوز به روش خنك كردن توسط آب ضلع گرمای مثلث حريق را قطع می نماييم. در حريق های گازی به روش قطع كردن(جداسازی) و بستن شير گاز ضلع مواد سوختنی مثلث حريق را قطع می نماييم. هر گاه سه ضلع مواد سوختنی، اكسيژن و گرما در كنار يكديگر قرار بگيرند مثلث حريق به وجود می آيد.

برای شروع حريق وجود حرارت الزامی است كه اين حرارت می تواند توسط سيگار جريان برق، جرقه، الكتريسيته ساكن و غيره تامين گردد. مثلث آتش نه تنها عوامل ايجاد آتش را نشان می دهد، بلكه راه های فرو نشاندن آن را نيز مشخص می كند. به بيان روشن تر، چنانچه هر يك از اضلاع مثلث آتش شكسته شود (يك عامل حذف گردد)، حريق از بين خواهد رفت. بر اين مبنا، سه روش اصلی و اساسی آتش نشانی ابداع شد.

اين روش ها عبارتند از: محدود كردن مواد سوختنی (جداسازی)، محدود كردن اكسيژن(خفه كردن) و محدود كردن حرارت (سرد كردن). با گذشت زمان تئوری مثلث آتش دستخوش دگرگونی های زيادی شد به صورتی كه اكنون علاوه بر تئوری مثلث آتش، تئوری های ديگری مانند مربع آتش، هرم آتش و پنج ضلعی آتش وجود دارند.

از آنجايی كه آتش سوزی مواد جامد درون سوز است (پس از سوختن از خود خاكستر باقی می گذارد) بايد ماده اطفاء كننده قدرت نفوذ به داخل جامد در حال سوختن را داشته باشد كه از اين نظر آب قابليت نفوذ خوبی به درون جامدات را دارد.

خاموش كردن آتش سوزی در لحظه های اوليه شروع آن جهت جلوگيری از صدمات جانی و خسارات مالی اهميت بسزايی دارد؛ در صورتی كه بتوان با وسيله ای مناسب و در هنگام و زمان مقتضی حريق را اطفاء و از توسعه آن جلوگيری نمود. بديهی است كه اهداف فوق كه همانا جلوگيری از صدمات جانی و خسارات مالی در اثر آتش سوزی است نايل می گردد. بدين ترتيب مي توان از خسارات و زيان هايی كه هر ساله طبق آمارهای موجود به اماكن مختلف وارد می شود جلوگيری نمود.

برای اين منظور شركت ها و كارخانجات زيادی در اكثر كشورها اقدام به طراحی و ساخت وسايل مبارزه با حريق نموده اند، كه يكی از اين دستگاه ها، وسايلی است كه به طور خاص برای هدف فوق مورد استفاده قرار می گيرد؛ دستگاه هايی كه امروزه از آنها خاموش كننده های آتش ياد می شود و در گذشته كپسول های آتش نشانی نامگذاری شده اند. تجربه ثابت كرده كه توانايی استفاده صحيح اين وسايل و دستگاه ها در اطفای حريق بسيار مؤثر است و در صورتی كه افراد توانايی كاربرد صحيح آنها را نداشته باشند اغلب با وجود دستگاه های خاموش كننده بسيار، حريق از كنترل خارج شده و خسارات و زيان های فراوانی را باعث گرديده است.