ساختار سیاسی قدرت در عربستان سعودی

از زمان تأسیس حکومت در عربستان سعودی در سال 1932 میلادی که بر مبنای اتحاد مذهبی و سیاسی تشکیل شده است، این حکومت از اقتدارگراترین و محافظه کارترین حکومت های سلطنتی در خاورمیانه محسوب می شود. اساس نظام سیاسی عربستان بر پایه پدرسالاری سیاسی و مذهبی استوار بوده است.

قرار گرفتن کعبه و حرم نبوی، نقش و تاثیرگذاری بر بازار جهانی نفت، و ایفای نقش مهم سیاسی در منطقه خاورمیانه، نشان از اهمیت ژئوپلتیك مذهبی، سیاسی و اقتصادی عربستان دارد و این کشور به عنوان نقطه اتصال قاره آفریقا و آسیا، قرار گرفت در منطقه ژئوپولیتیك خاورمیانه، دسترسی به خلیج فارس و دریای سرخ و برخورداری از وسعت زیاد (دوازدهمین کشور جهان از نظر وسعت) نسبت به دیگر کشورهای جزیره العرب، دارای اهمیت منطقه ای و جهانی است. حکومت عربستان سعودی یکی از حکومت های هویتی منطقه خاورمیانه است.

این حکومت که در نتیجه اتحاد تاریخی خاندان آل سعود با خاندان محمد ابن عبدالوهاب در سال 1744 میلادی و در طی مبارزات طولانی در سال 1932 میلادی تشکیل شد، نوعی نظام سیاسی دینی در عربستان سعودی برقرار ساخت که مبتنی بر آئین وهابیت است. این نخستین گام در راستای ایجاد هویت سعودی بر پایه اسلام وهابی بود. بنابراین عربستان یک کشور تأثیرگذار در منطقه و محیط بین المللی به خصوص در جهان اسلام محسوب می شود و داعیه داری ام القرایی جهان اسلام را تبلیغ و ترویج می کند.

همچین این کشور به عنوان یک کشور عربی و بخشی از امت عربی مورد احترام و اعتنای دیگر کشورهای جامعه عرب بوده و در تصمیم گیری های منطقه ای و بین المللی اعراب نقش و تأثیر بسزایی دارد که می تواند منبع مهمی از قدرت نرم را برای خود به ارمغان آورد. از طرف دیگر این کشور به عنوان شریک بزرگ آمریکا و غرب در منطقه خاورمیانه و جهان اسلام شناخته می شود. روابط ویژه و دیپلماسی خاص عربستان با آمریکا و اتحادیه اروپا به عنوان یک منبع قدرت نرم برای عربستان شناخته می شود.

عربستان سعودی به عنوان کشوری مهم در منطقه، فضای استراتژیک سیاست خود را از سه حلقه مهم تشکیل داده است: اول، خلیج فارس که عمق استراتژیک اقلیمی و منطقه ای سیاست خارجی سعودی محسوب می شود. دوم، دایره عربی که عمق استراتژیک قومی(عربی) سیاست خارجی این کشور تلقی می شود. سوم، عنصر ایدئولوژی که عمق استراتژیک معنوی و روحی سیاست این کشور را در تقویت وهابیت در داخل و گسترش آن در فراتر از مرزها تشکیل می دهد.

شایان ذکر است که رهبران آل سعود با توسل به آیین مذهبی وهابیت، توجیه ایدئولوژیکی ای فراهم کردند که توضیح دهنده چرایی حکومت آنان بوده و این توجیه به عنوان منبع اصلی مشروعیت و ادعاشان درباره قدرت به کار رفته و علت اساسی تداوم حاکمیت شان نیز همین اندیشه مذهبی است.هم چنین، ساختار قدرت در عربستان سعودی مبتنی بر نظام اقتدارگرایی، پدرسالاری سیاسی و مذهبی است.