ايران در زمان تيموريان

در تجارت تيموريان بعد از دوره تيمور، اقدامات شاهرخ، ابوسعيد و بايقرا اهميت دارد. در دوران اين سه امير تيموری، گاه نظم عمومی به عنوان فاكتور مؤثر بر رونق اقتصادی، دچار نقصان مي شد. اما به طور كلی دوران آنان از ثبات نسبی برخوردار بود و بر رشد تجارت تأثير داشت.

در این تحقیق از سایت دانشفا ، ایران در زمان تيموريان واکاوی می شود.

امیرتیمور گورکانی موفق شد از سال 771 تا 801 ق یک امپراتوری قدرتمندی بنا کند که مرکز آن سمرقند بود. قریب به یکصد و پنجاه سال بعد از استیلای چنگیزخان کـه خاطره طوفان نوح را دوباره در اذهان زنده کرد؛ تیمور از جانب شرق ظهور کرد و طی فعالیت های سی و پنج ساله خویش با لشکرکشی هایی که به سرزمین های مختلف انجـام داد، یادآور استیلای مغولان گردید. با این همه، تاریخ تیمورِ جهان گشا و احفادش، همانند تاریخ چنگیزخان و احفاد وی مورد توجه تاریخ نگاران قرار نگرفته است. با وجود اهمیت تاریخی و شخصیت نظامی اش، تحقیقات انجام گرفته درباره تیمور و جانشینانش بسیار اندك است.

تیمور در طول حیات خویش نبردهای بزرگی انجام داد و به پیروزی های عمده ای دست یافت، لیکن نظامی که از خود بر جای گذاشت بعد از مرگ او ادامه پیدا نکرد. ناپایداری، عدم کاربرد و از بین رفتن این نظام برای ما چیز شگفت انگیز و حیرت آوری نیست. تاکنون اوضاع اقتصادی ایران در عهد تیموریان مورد مطالعه ای جدی و مستقل قرار نگرفته است. اغلب مورخان و پژوهشگران شرقی و غربی توجه ویژه ای به حیات اقتصادی ایران در عهد مغول و پیش از آن و همچنین از دوران صفویه به بعد داشته اند.

تيمور در راستای دستيابی به هدف نخست، روابط با شاهان ساير سرزمين ها برقرار ساخت. در نامه ای به شارل ششم (شاه فرانسه) بر لزوم تأمين امنيت براي بازرگانی تأكيد كرده و اين فعاليت ها را برای آبادسازی سرزمين ها ضروری می دانست.  پیشرفت و ترقی هنر و ادبیات و سایر زمینه های علمی عصر تیمور، مرهون جمع شدن نوابغ ایرانی خواه به دلخواه و یا اکراه در سمرقند است. تیمور توجه ویژه ای به آبادی سمرقند داشت و تلاش زیادی نمود تا آن را شهری بی نظیر و بسیار آبادان نماید. به همین خاطر مهندسان و معماران کاردان را از تمام قلمروش در سمرقند گرد آورده بود.

پس از مرگ تيمور در ٨٠٧ هجری، بر سر تخت سمرقند نزاع در گرفت. شاهرخ موفق گرديد در ٨١٢ هجری فرزندش الغ بيگ را بر تخت سمرقند بنشاند و خراسان و ماوراءالنهر را تحت اختيار خويش در آورد. با مرگ شاهرخ در سال ٨٥٠ ق طغيان های پياپي اميران و شاهزادگان، قلمرو تيموريان را دچار ناآرامی ساخت. سپس حكمرانانی چون ابوسعيد و بايقرا در مقاطعی موفق به احياء قدرت تيموريان شدند كه تا ٩١١ هجری دوام آورد. به لحاظ جغرافيايی، خراسان و ماوراءالنهر در نقطه تلاقی شرق به غرب بود و شهرهای عمده آن بر سر راه های مواصلاتی آن روزگار قرار داشت. لذا از نظر كاركرد تجاری دارای قابليت های خوبی بودند.